Bạch Long Vĩ là đảo nằm xa bờ nhất của Việt Nam trong Vịnh Bắc Bộ, cách đường phân định Vịnh Bắc Bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc 12 hải lý, cách Hòn Dáu (Đồ Sơn - Hải Phòng) 110 km.
Huyện đảo nằm giữa Vịnh Bắc bộ, mặc dù có diện tích nhỏ (có diện tích khoảng 2,5 km2 khi thủy triều lên và 4 km2 khi thủy triều xuống), nhưng đảo có vị trí chiến lược và tầm quan trọng đặc biệt về quốc phòng - an ninh và trong phát triển kinh tế biển.
Ngày 9/12/1992, Chính phủ Ban hành Nghị định số 15/CP do Thủ tướng Võ Văn Kiệt ký, chính thức thành lập huyện Bạch Long Vĩ, trực thuộc TP. Hải Phòng. Ngày 18/02/1993, Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng ra Quyết định số 428/QĐ-TU về việc thành lập Đảng bộ huyện Bạch Long Vĩ trực thuộc Thành ủy Hải Phòng.
Sau đó, UBND TP. Hải Phòng ra Quyết định số 537/QĐ-UBND, ngày 26/2/1993 về việc thành lập UBND lâm thời huyện Bạch Long Vĩ. Đây cũng là huyện duy nhất trên cả nước không có cấp xã nên chính quyền huyện quản lý trực tiếp về mọi mặt.
Ngày 25/3/1993, đội ngũ cán bộ huyện lâm thời bắt đầu từ đất liền đi tàu HQ 675 của Vùng I Hải quân ra đảo làm nhiệm vụ. Ngày 25/3 cũng được lấy làm ngày thành lập huyện Bạch Long Vĩ. Những ngày này, huyện đảo đang tích cực chuẩn bị cho lễ kỷ niềm tròn 30 năm thành lập (25/3/1009-25/3/2023).
Trong ký ức của rất nhiều người đã từng ra đảo trước đây là nỗi sợ những con sóng lớn, khiến không ít người bị cơn say sóng ám ảnh. Nhưng tháng tháng 3 là thời điểm đi biển đẹp nhất để lên đường ra huyện đảo Bạch Long Vĩ. Hành khách tuyệt nhiên không cảm nhận lấy 1 con sóng nào, dù nhỏ. Chỉ có biển trời mênh mông, có nắng và gió.
Trước đây, việc đi tàu ra đào cũng rất ít sự lựa chọn. Nhưng nay, ngoài tàu Bạch Long do Tổng đội thanh niên xung phong Hải Phòng quản lý thì huyện đã chủ động đóng mới và đưa vào hoạt động tàu Hoa phượng đỏ. Ngoài ra, còn có các tàu cá của ngư dân.
Tàu Hoa Phương đỏ được đưa vào hoạt động từ năm 2020, có sức chứa lên đến 200 người và 50 tấn hàng hoá. Tàu có thể hoạt động được trong điều kiện sóng cấp 7 và gió ở cấp 8, cấp 9. Trong điều kiện thời tiết tốt như dịp tháng 3, thì chỉ mất tầm 5-6 tiếng để đi từ đất liền Hải Phòng ra đến đảo.
Huyện đảo Bạch Long Vĩ còn là 1 trong 8 ngư trường lớn của cả nước, có nguồn tài nguyên sinh vật biển phong phú khi có tới 395 loài, 229 giống thuộc 105 họ hải sản, trong đó có 61 loài có giá trị kinh tế cao. Sản lượng khai thác bào ngư tươi có thời điểm đạt khoảng 10 tấn/năm, cá song sản lượng khai thác 40-50 tấn/năm…
Tuy nhiên, đển đảm bảo nguồn lợi thuỷ sản, Khu bảo tồn biển Bạch Long Vĩ đã được thành lập để bảo vệ 22 loài đặc hữu, như bào ngư, mực thước, mực nang vân hổ, tôm hùm đỏ, vọp tím, hải sâm trắng,....
Là ngư trường lớn, nên huyện đảo Bạch Long Vĩ được đầu tư xây dựng trở thành Trung tâm hậu cần nghề cá và tìm kiếm cứu nạn phía Bắc. Hệ thống âu tàu, cầu cảng… ở Bạch Long Vĩ đáp ứng khoảng gần 2.000 lượt tàu thuyền tránh trú bão, mua bán, trao đổi hải sản, cung ứng lương thực thực phẩm, xăng dầu, nước ngọt. Đây là điểm đến quen thuộc của hàng nghìn ngư dân tàu cá từ khắp các địa phương trong cả nước.
Ông Trần Quang Tường, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Bạch Long Vĩ cho biết: Năm 1993, lớp thanh niên đầu tiên ra đảo, chỉ có một dãy nhà dành cho bộ đội, đất đai cằn cỗi, chỉ có cát trắng và xương rồng, nước ngọt khan hiếm, chưa có điện. Cuộc sống vô vàn khó khăn.
Người dân trên đảo chủ yếu sinh sống bằng nghề khai thác, chế biến và hậu cần nghề cá. Mỗi buổi sớm, trên bến dưới thuyền xôn xao, những mẻ cá, mực, cua, ghẹ tươi rói đưa lên đảo, theo các con tàu về bờ.
Vượt qua bộn bề khó khăn thiếu thốn, sau 30 năm, quân và dân huyện đảo chung sức đồng lòng, xây dựng Bạch Long Vĩ ngày càng vững chắc nơi phên dậu. Hàng loạt công trình hạ tầng đã làm đổi thay diện mạo huyện đảo, nâng cao đời sống kinh tế - xã hội của bà con ngư dân.
Trên đảo hiện đã có Trường học liên cấp từ mẫu giáo đến hết cấp 1, trung tâm y tế quân dân y, nhà văn hóa, quảng trường, công viên… đáp ứng cơ bản nhu cầu của người dân. Bên cạnh các dịch vụ cho hậu cần nghề cá, Bạch Long Vĩ hiện chưa có cơ sở dịch vụ phục vụ du lịch. Đây cũng là lĩnh vực mà huyện đảo đang kêu gọi thu hút đầu tư.
Hiện các hoạt động liên quan đến phát triển du lịch đang được huyện giao cho Tổng đội thanh niên xung phong Hải Phòng thực hiện. Các hoạt động vẫn đang cơ bản như trú tại khu nhà khách của Tổng đội, mua bán thuỷ hải sản về làm quà, vận hành tàu khách Bạch Long,...
Một trong những điểm đến ấn tượng nhất là Hải đăng Bạch Long Vĩ trên đỉnh núi, từ đây có thể phóng tầm mắt ra bao la biển Đông, ngắm toàn cảnh “đuôi rồng trắng” trong ánh nắng bình minh, hoàng hôn.
Chùa Bạch Long, đền thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo,… kề bên sóng, là điểm tựa tâm linh quan trọng của người dân. Đảo còn sở hữu những bãi cát trắng hoang sơ, biển trong xanh, những rặng xương rồng, rạn san hô kỳ thú…
Định hướng trở thành một trung tâm về dịch vụ hậu cần nghề cá và cứu hộ cứu nạn trên biển của cả vùng và cả nước, huyện đảo đang tập trung xây dựng, nâng cấp các công trình hạ tầng, đặc biệt là tuyến đường trên đảo, cảng và khu neo đậu tàu phía Tây Bắc; xây dựng trung tâm tìm kiếm cứu nạn...
Các công trình hồ chứa nước ngọt; dự án điện năng lượng gió, năng lượng mặt trời kết hợp với điện máy phát diezen… cũng được đầu tư hoàn thiện, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững gắn với bảo đảm quốc phòng - an ninh.
Ông Trần Quang Tường, Bí thư, Chủ tịch UBND huyện Bạch Long Vĩ cho biết: Hiện bến neo đạo tàu, đón trả khách tuyến Hải Phòng – Bạch Long Vĩ tại xã Hoa Động, huyện Thuỷ Nguyên đã cơ bản được xây dựng xong, đang hoàn thiện các thủ tục để đi vào hoạt động. Bến tàu mới này sẽ là bến tàu chuyên dụng đầu tiên phục vụ người dân và du khách ra đảo, góp phần thúc đẩy kinh tế biển đảo, đưa Bạch Long Vĩ ngày càng gần hơn với đất liền, mở ra nhiều cơ hội để du khách tới đây, khám phá hòn đảo tiền tiêu phên dậu của Tổ quốc.
(Nguồn: Sức sống mới Bạch Long Vĩ - đảo tiền tiêu của Tổ quốc/ Thu Lê // Báo Đầu tư .- Ngày 12/3/2023)
